سلطه ارز بر فنجان قهوه

کافه‌نوشت:اخبار سیاسی و بین‌المللی یک موج جدید در بازار ارز به راه انداخته است؛ موجی که هر نوسان آن نه فقط در نرخ دلار، بلکه در قلبِ مشاغل خردِ شهر، مثل کافه‌ها احساس می‌شود. فعال شدن «مکانیسم ماشه» و جهش ناگهانی قیمت دلار، زنگ هشداری است برای کافه‌داران؛ چرا که هر افزایش قیمت ارز به زودی در فنجان‌ها و حساب‌های کافه‌ها دیده خواهد شد.

اخبار سیاسی این روزها، باعث شد تا بازار ارز به‌شدت واکنش نشان دهد تا جایی که امروز (۷ مهر ۱۴۰۴) قیمت دلار ۱۱۰ هزار تومان شد. تحلیل‌گران اقتصادی هشدار می‌دهند که اگر تحریم‌ها مجدداً بازگردند، فشار شدیدی بر درآمد ارزی کشور وارد خواهد آمد که مستقیما به نوسان نرخ ارز منجر می‌شود. در این فضا، کسب‌وکارهایی که وابستگی شدیدی به واردات اقلام، تجهیزات یا مواد اولیه خارجی دارند، اولین قربانیان هستند.

قهوه روی شیب تورم

سال گذشته این موقع دلار در تهران ۶۰ هزار تومان بود و قیمت جهانی قهوه عربیکا ۶ دلار. اما امروز دلار نزدیک ۱۱۰ هزار تومان است و قهوه عربیکا با رشد تقریبا ۳۰ درصدی به حدود ۸ دلار رسیده و این یعنی تورم در مورد قهوه دوبار اعمال شده است. یک بار یک افزایش ۳۰ درصدی برای قیمت خود قهوه و یک بار افزایش تقریبا صد درصدی به دلیل قیمت دلار.

وضعیت کافه‌ها به دلیل افزایش قیمت‌ها خوب نیست. یکی از کارکنان کافه «دوبار» می‌گوید:  وقتی راه‌اندازی شدیم قرار بود یک کافه با کیفیت ولی اقتصادی باشیم تا هر قشری بتواند از محصولاتش استفاده کند. اما حالا از سال گذشته تا امروز مجبور شدیم قیمت بعضی محصولات مثل ساندویچ‌ها را دوبرابر کنیم و باقی منو را هم تا ۵۰ درصد افزایش دهیم. اوضاع در دوماه اخیر بدتر هم شده. در همین دو ماه دوبار افزایش قیمت داشتیم هرچند که باز هم به خاطر مشتری، قهوه را سعی می‌کنیم اقتصادی بدهیم. یک فنجان قهوه اسپرسو ۶۵ هزار تومانی را از پارسال کردیم ۱۰۵ هزار تومان. با این حال اما مشتری‌ها هم تغییر کرده اند. قشر دانشجو و جوان که جز مشتری هی ثابت ما بودند کمتر می‌آیند و در عوض مشتری‌های جدیدی اضافه شدند که همیشگی نیستند. با این اوضاع باید صبر کنیم و ببینیم تکلیف دلار تا هفته آینده چقدر می‌شود. بعد شاید مجبور شویم دوباره منو را عوض کنیم.»

صاحب کافه «لومین» در هفت حوض تهران می‌گوید:« پارسال قهوه را می‌خریدم کیلویی ۶۰۰ هزار تومان ولی امروز همان قهوه شده کیلویی ۱ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان. منو را هم سه بار تغییر دادم و منتظرم که هفته بعد هم دوباره قیمت‌ها را بالا ببرم. چاره‌ای ندارم. از سال پیش تا الان خیلی سخت گذشته. اگر کار دیگری بلد بودم حتما کافه را تعطیل می‌کردم چون هم تعداد مشتری‌ها کم شده و هم قیمت خرید کالای مصرفی واقعا اذیت کننده شده. تقریبا با همه هم صنف‌ها که حرف می‌زنیم همین مشکل را دارند.

پیشنهاد دیگر برای مطالعه: چگونه تورم بر کافه‌داری اثر می‌گذارد: یا گران کن یا تعطیل!

افزایش شدید هزینه واردات تجهیزات و ملزومات

بخش قابل‌توجهی از تجهیزات کافه‌ها مثل دستگاه‌های اسپرسو، آسیاب‌ها، فیلترها، تجهیزات برقی و اقلام جانبی واردانی هستند. به‌همین دلیل، هر نوسان ارزی بر قیمت تمام‌شده تجهیزات تأثیری بزرگ می‌گذارد. کافه‌هایی که قصد نوسازی یا ارتقا دارند، ناگزیرند هزینه‌های بیشتری بپردازند یا خریدشان را به تعویق بیندازند. یکی از کافه دارهای مرکز شهر می‌گوید فقط دعا می‌کنیم که این وسط دستگاهی خراب نشود. چون تعویض واقعا در شرایط الان شدنی نیست.

افزایش قیمت مواد اولیه وارداتی

اما همه چیز که به گرانی دانه‌های قهوه ختم نمی‌شود. کلی چیز دیگر هست که کافه‌دارها هر روز با آن درگیر هستند. از شکر، شربت‌های فرانسوی یا اروپایی، شیر پودر تخصصی گرفته تا بسته‌بندی‌ها (لیوان، درپوش، نی) و برخی افزودنی‌ها که وارداتی‌اند یا وابسته به کالاهای وارداتی. با افزایش دلار، هزینه تأمین این اقلام افزایش پیدا می‌کند در نتیجه کافه‌داران مجبورند قیمت منو را بالا ببرند تا ضرر نکنند. افزایش هزینه‌ها در حالی است که قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده. مشتریان ممکن است مجبور شوند انتخاب‌های خود را محدودتر کنند یا از رفتن به کافه صرف نظر کنند. بسیاری از کافه‌ها باید بین کاهش سود یا افزایش قیمت تصمیم بگیرند. اگر قیمت‌ها زیاد بالا برود، امکان ریزش مشتری وجود دارد. نوسان شدید دلار باعث می‌شود تأمین‌کنندگان و واردکنندگان برای کاهش ریسک، دست به احتکار بزنند یا سفارشات را محدودتر کنند. این موضوع مشکلِ موجودی و ثبات عرضه را در بازار داخلی تشدید می‌کند. کافه‌داران برای اطمینان از موجودی کافی مجبورند پیش‌خرید کنند که میزان سرمایه در گردش آن‌ها را افزایش می‌دهد.

در نهایت، نوسانات ارزی تنها عددی روی تابلو صرافی‌ها نیست؛ ضربان روزمره‌ی اقتصادی و فرهنگی شهر را تغییر می‌دهد. کافه‌ها که روزی پناهگاه جوانان و محفل‌های پرجنب‌وجوش بودند، حالا با حساب‌وکتاب‌های سنگین، میان سود و بقا سرگردان‌اند. قهوه‌ای که قرار بود مایه‌ی آرامش باشد، امروز خود نشانه‌ای از التهاب اقتصاد است. آینده‌ی این بازار کوچک اما پرمعنا، بیش از هر زمان دیگری به ثبات سیاسی و اقتصادی گره خورده است.