از سان‌شاین دهه ۷۰ تا ماچای امروز

کافه‌نوشت: تا همین یک دهه پیش، نماد آدم‌های ثروتمند در سریال‌های تلویزیونی «ربدو‌شامبر» زرشکی بود و لیوان بزرگ آب پرتقال که صبح‌ها در دست می‌گرفتند. همین آدم‌ها معمولا در سریال‌های دهه هشتاد اهل کافه‌نشینی بودند و خوراکی مورد علاقه‌شان هم «سان‌شاین» و «کافه‌گلاسه» بود. ترکیباتی همراه با بستنی که امروز دیگر اثری از آن‌ها در کافه‌ها یافت نمی‌شود. کافه‌نشین‌های این روزها که اتفاقا دیگر از طبقات صرفا ثروتمند و شیک پوش جامعه هم نیستند، به طعم‌های کم‌شیرین‌تر روی آورده‌اند. طعم‌هایی که اغلب ضامن سلامتشان نیز است. خوراکی‌های قدیم و جدید در کافه‌های ایران از کجا آمدند؟

دهه هفتاد و ترکیب چیپس و پنیر

ترکیب پنیر و چیپس، از اجداد سیب‌زمینی و پاستای آلفردو است. میان‌وعده‌ای که ابتدا با چیپس ساده و پنیر پیتزا در کافه‌ها آماده می‌شد. چیپس و پنیر کافه‌های ایرانی، به گواه آنهایی که قوت غالبشان بود، سنگین و پرکالری بود. خوراکی‌ای که به واسطه پنیر چرب بود و راز موفقیت در خوردنش هم این بود که داغ باشد، زیرا وقتی سرد می‌شد، ترکیب چقری می‌ساخت که به سختی از گلو پایین می‌رفت.

چیپس و پنیر از آمریکا آمده است. می‌گویند منشا آن «میسوری» است. البته برخی هم معتقدند این غذا اولین بار در «تگزاس» طبخ شده و سس همراه آن هم نه کچاپ، بلکه چیلی بود.

به ترکیب چیپس و پنیر در ایران رفته رفته ترکیبات ژامبون اضافه شد و برخی از کافه‌ها رفته رفته از ترکیب قارچ و پنیر چدار هم در آن استفاده کردند. در سال‌های اخیر سیب زمینی در این ترکیب جایگزین چیپس شده است. سس‌های پنیری متنوع شدند و ترکیب با سبزیجات خشک شده، تزیین می‌شود. هر کافه در آماده‌سازی سیب زمینی و پنیر روش خاص خودش را دارد، برخی پیاز سرخ کرده را هم به ترکیبات اضافه می‌کنند.

دهه هشتاد با درخشش خورشید

سان شاین از آن نوشیدنی‌هایی بود که در دوره‌ای کوتاه در کافه‌ها مشاهده شد و بعد از مدتی دیگر اثری از آن باقی نماند جز در چند کافه در شهرهای اطراف تهران. سان شاین، آنطور که کافه‌نشین‌ها در دهه هشتاد می‌گویند، ترکیبی بود از بستنی و ژله و میوه‌های تازه. عموما روی آن با خامه و چترهای کوچک رنگی و ترافل هم تزیین می‌شد. مشخص نیست که سروکله سان شاین اولین بار از کجا در کافه‌های ایران پیدا شد. جست‌وجوها از واژه سان شاین به ایالتی در استرالیا و شرکت تولید کننده بیسکویت و کلوچه در آمریکا می‌رسد. می‌توان با قاطعیت گفت که سان شاین در گذشته محبوب بود، خصوصا در میان کودکان که از عاشقان دیرینه بستنی و ژله و دراژه هستند. شاید اگر سان شاین دوباره راهی منوها شود، کم استقبال نباشد!

کافه گلاسه، از فرانسه تا ایران محبوب چند دهه

ترکیب بستنی و قهوه، این روزها اسامی دیگری مانند آفوگاتو، شیک و … دارد اما در گذشته همه این ترکیبات با یک یا دو اسم شناخته می‌شد: «کافه گلاسه» یا «شکلات گلاسه». ترکیبی با طعم شیرین که برخی خاستگاه آن را فرانسه می‌دانند. نوشیدنی‌ای که در فصل گرم سال محبوبیت زیادی داشت و به سرعت در جهان محبوب شد. در این ترکیب گاهی شیر و سس شکلات هم استفاده می‌شد. کافه گلاسه این روزها در کمتر کافه‌ای یافت می‌شود و شاید نسل جدید اسم آن را هم نشنیده باشد اما تا دلتان بخواهد اسامی خویشاوندان آن را شنیده و دیده‌اند. نوشیدنی‌هایی که فقط اسمشان عوض شده اما طعم و محتویاتشان نه.

ماچا مناسب نسل زد

کافه‌نشین‌های امروزی خاصه آن‌هایی که در پی سلامت جسم و جانند، نام ماچا زیاد به گوششان خورده است. نوشیدنی‌ای سبز رنگ که از پودر برگ‌های چای سبز تولید شده است و منشا آن به آسیای شرقی یعنی چین و ژاپن باز می‌گردد. این نوشیدنی پرطرفدار علاوه بر خاصیت چربی‌سوزی به دلیل رنگ خاصش هم مورد تفاوت قرار گرفته است. سبز و زرد ماچایی در تابستان امسال، جزو ترکیب رنگ لباس‌ها و ناخن‌های دختران و پسران بود. ماچا به گواه آن‌هایی که آن را می‌نوشند، خوش طعم نیست: «هیچ طعمی ندارد.»، «مزه چمن می‌دهد.»، «فکر کن دارو می‌خوری.» همه این جملات در روزهای اخیر در توصیف طعم  ماچا در فضای اینستاگرام منتشر شده است. برای متعادل کردن طعم ماچا، برخی از کافه‌ها منوی تخصصی برای این نوشیدنی به راه انداختند، ترکیب ماچا با بستنی و شیر و گاهی قهوه. قیمت ماچا عموما با قیمت شیک و اسموتی در کافه‌ها برابری می‌کند. این فقط نسل جدید ایران نیست که به ماچا تمایل نشان داده است، فایننشیال تایمز در گزارش خبر داده که در تابستان امسال، فروش نوشیدنی ماچا در کافه‌ها نسبت به سال پیش، بیش از دو برابر شده است، علت؟ این رسانه می‌گوید خواص آنتی اکسیدانی این نوشیدنی و ظاهر و رنگ طبیعی آن برای نسل جدید جذاب است.

پیشنهاد دیگر برای مطالعه : ماچا یک تازه وارد با شمایل زمردی

شاید پربیراه نیست اگر بگوییم، ذائقه نسل جدید عمدتا به سمت خوراکی‌های بزرگ با مزه‌های زیاده از حد شیرین و گاهی ناسالم کمتر تمایل دارد، شاید ریشه آن در آگاهتر شدن نسبت به سلامت است. پژوهشی با عنوان انگیزه‌های انتخاب تغذیه سالم که در سال ۲۰۲۵ در نشریه مطالعات پزشکی انگلستان منتشر شده، نتیجه گرفته که در امارات متحده عربی، افرادی که به سلامتی آگاهی بیشتری دارند، تمایل دارند تا گزینه‌های غذایی سالمتر و ساده‌تر را انتخاب کنند. همان عاملی که احتمالا رمز موفقیت ماچا هم هست.