از فلت وایت تا لانگ بلک: سلیقه قهوه‌ی بریتانیا در گذر زمان

کافه‌نوشت: از دم آوری آخرین قهوه‌‎ی یمنی در قرن ۱۳ تا انفجار طعم‌های جدید در عصر حاضر، تلاش برای رسیدن به لذت نهایی قهوه همچنان ادامه دارد. وقتی جیکوب در سال ۱۶۵۰ فکر می‌کرد که صرفا اولین کافه‌ی بریتانیا در آکسفورد را افتتاح کرده، هرگز نمیدانست چه موجی را آغاز کرده است. آن زمان همچون امروز، قهوه مد روز بود. فرانسه، که در آوردن این نوشیدنی به اروپای غربی از بریتانیا پیشی گرفته بود، مردمش مجذوب مهمانی‌های سفیر ترک شدند؛ همان‌جا بود که جیکوب به آیزاک دیزرائیلی، پدر بنیامین، برترین قهوه موکای خود را در فنجان‌های کوچک از چینی نازک چون پوسته تخم‌مرغ  تعارف کرد. او امیدوار بود این شکوه و زیبایی، به کافه‌اش که انجل نام داشت، نیز سرایت کند.

اما قهوه در آن زمان هنوز چیزی نسبتاً ساده بود: شاید کمی خوش‌عطر، اما به ‌طرز باورنکردنی تلخ. قهوه تنوعی نداشت و برای همه یک‌ شکل سرو میشد (و قطعاً هیچ شربت کاراملی در کار نبود). تنها اشتباهی که کسی می‌توانست در هنگام نوشیدن آن مرتکب شود این بود که از شدت تلخی، هنگام چشیدن، ناگهان چهره‌ش را در هم بکشد؛ حرکت اشتباهی که بانوان زیبا و اشرافی می‌توانستند به کمک بادبزن‌ صورت‌هایشان را از دیدرس بقیه مخفی کنند.

برگردیم به سال ۲۰۲۵، به جایی که فقط موتورهای سنگین تهویه به داد گرمای جهنمی متروی لندن در گرمای تابستان میرسد. اگر قهوه اکنون به لطف سلطه کافه های زنجیره‌‌ای خیابانی همه‌جا پخش شده است، دست‌کم برای کسانی که به برندسازی شخصی اهمیت می‌دهند نوشیدن آن به نوعی میدان مین اجتماعی تبدیل شده است. در ایام نه چندان دور، سفارش یک کاپوچینو یا لاته در بعدازظهر، سفارشی متعارف بود؛ مگر آنکه ایتالیایی باشید و بدانید که قهوه همراه با شیر فقط و فقط در وعده صبحانه نوشیده می‌شود. اما در سال ۲۰۰۵، یا حوالی آن، «فلت وایت» که نسبت به لاته اسپرسوی آن بیشتراست و کف شیر کمتری نسبت به کاپوچینو دارد، از استرالیا یا نیوزیلند(مبدا دقیق آن مشخص نیست) به انگلیس رسید. ناگهان مصرف‌کنندگان شروع کردند به کنار گذاشتن لاته و کاپوچینو، تا جایی که حتی استارباکس و کاستا هم بنا به کشش بازار، فلت وایت را به منوی خود اضافه کردند.

با این حال، هر نوشیدنی کافئین‌دار دوره‌ی خاص خود را دارد ، و در بخش‌های مد روزتر بازار، ممکن است دوران فلت‌وایت رو به افول گذاشته باشد. در دنیای بزرگ و شلوغ قهوه اکنون «لانگ بلک» طرفداران زیادی پیدا کرده که آن هم ریشه در استرالیا یا نیوزیلند دارد. در سال ۲۰۲۳، این نوشیدنی پنجمین سفارش محبوب در لندن بود و ۹ درصد فروش را به خود اختصاص داد؛ همچنین در بریستول، ادینبرو و لیدز نیز آمار از فروش بالای آن خبر می‌دهد. پس تا سال آینده، بی‌تردید لانگ بلک راه خود را به کافه‌های محلی اطراف خانه‌تان راه خود را باز می‌کند و سال بعد از آن هم در کافه‌ ‌های زنجیره‌ای ایتالیایی Nero موجود در انگلیس. اگر اوضاع بر همین منوال پیش برود، نهایتاً تا ۲۰۲۸ باید لانگ بلک در قوطی‌های آماده در یخچال‌های سوپرمارکت‌ها هم پیدا شود، که معنایش این است که زمان طلایی حضور لانگ بلک در بازار رو به افول است و شاید واقعاً لازم نباشد فلت وایت خود را کنار بگذارید. (کلاسیک بمانید و به خودتان افتخار کنید.)

عکس از شاهین حسن‌زادگان

لانگ بلک چیست؟ نامش هیچ معنایی ندارد، چون اگرچه بی‌شک سیاه است، اما کم حجم‌تر از آمریکانو است. باریستاها آن را با ریختن اسپرسو روی آب داغ با حجمی تهیه می‌کنند معمولاً برای فنجان فلت وایت استفاده می‌شود (حدود ۱۲۰ میلی‌لیتر). قهوه در آخر اضافه می‌شود تا کِرِما، همان کف قهوه‌ای‌رنگی که قهوه‌بازها شیفته آن‌اند، حفظ شود اما جذابیت اصلی آن در طعمش است. اگر آمریکانو می‌تواند بسیارمعمولی و ساده باشد در عوض لانگ بلک جرعه‌ای درست‌ وحسابی از یک قهوه با طعم مطلوب برای طرفدارانش می‌باشد.

به‌‌طور کلی، روند قهوه در بریتانیا بسیار شبیه گذشته است و چندان جدید به حساب نمی‌آیند. لانگ بلک تنها یک نوع سریع و کوتاه‌شده از همین روند است. بسیاری از ما در انگلیس با ریختن آب داغ روی پودر قهوه دردستگاهی که قطره‌قطره مستقیم در فنجان آماده می‌شد بزرگ شده‌ایم و اگر اکنون به یک کافه‌ی مد روز بروید، خواهید دید این روش بار دیگر به عنوان بهترین راه تهیه قهوه در نظر گرفته می‌شود .این روش طعم بهتری نسبت به آمریکانو یا لانگ بلک دارد اما برای شلوغی صبحگاهی مناسب نیست و برای صف‌های طولانی مشتاقان بی‌حوصله هم کارایی ندارد.

با کنار گذاشتن بحث طعم، قهوه امروز نسبت به گذشته راحت‌تر و بی‌دردسرتر شده است. ، هرچقدر هم باور داشته باشیم انواع غیرمعمول یا پیچیده آن نشان‌دهنده باکلاسی‌ست ولی در سال ۲۰۲۵ ویژگی‌های انقلابی قهوه تا حدی محدود شده است. ممکن است زنجیره‌ها تحریم شوند، کافه‌های مستقل از سرو آن در لیوان‌های یک‌بارمصرف سر باز زنند و مصرف‌کنندگان خانگی پول بیشتری برای تجارت منصفانه بپردازند. اما جدای تمام این اتفاقات، اساساً همان اندازه صمیمی و سنتی است که چای صبحانه انگلیسی.

پی‌نوشت: این آرشیو مربوط به The Observer تا تاریخ ۲۱/۰۴/۲۰۲۵ است.