حمله سعید جلیلی به کافه‌ها

کافه‌نوشت: جلیلی در ویدیویی منتشرشده گفت: «من در مسیری که از دفترم تا اینجا آمدم، شاید در همین یک سال گذشته، در همین مسیر تعداد فراوانی می‌بینید که کاری صورت گرفته و یک فرهنگ جدید و یک سبک زندگی در این پارادایم و چارچوب شکل گرفته که کافه‌های فراوان ایجاد شده‌اند. آقا، اصلاً خانواده لازم نیست دور هم باشند؛ همین‌جاها خوب است. دو، سه ساعت بنشین و برو. شما ببینید در همین مسیری که الان از اینجا به خانه می‌روید، چند تا کافه جدید درست شده است. این‌ها اصلاً با چه نگاهی درست می‌شود و بعد تبعات آن چیست؟ آثارش چیست؟»

این انتقادها در حالی مطرح می‌شود که به گفته فعالان صنفی، فشار نهادهای امنیتی بر کافه‌داران افزایش یافته است. علی زعفری، نایب رئیس اتحادیه آبمیوه، بستنی و کافی‌شاپ‌ها، چندی پیش در میزگردی در مجله کافه نوشت افشا کرد: «هفته‌ای نیست که نهادهای امنیتی دو سه جلسه با ما نگذارند بابت اتفاق‌هایی که در کافه‌ها می‌افتد.» او همچنین در انتقاد از این وضعیت گفت:«۴۰ سال است هر مشکلی در کشور پیش می‌آید، مسئولیتش به گردن کافه‌ها می‌افتد؟ هر اتفاقی که رخ می‌دهد، سریع به کافه‌ها ربط می‌دهند و برخورد می‌کنند».

در مقابل این دیدگاه، بسیاری از جامعه‌شناسان و فعالان اجتماعی مانند ری اولدنبرگ معتقدند کافه‌ها می‌توانند به تقویت روابط خانوادگی و اجتماعی کمک کنند. مطالعات متعددی در زمینه جامعه‌شناسی شهری نشان داده‌اند که فضاهای عمومی مانند کافه‌ها بستری برای تعاملات سالم خانوادگی فراهم می‌آورند، به ویژه برای خانواده‌هایی که در آپارتمان‌های کوچک زندگی می‌کنند.

بررسی‌ها در شهرهای بزرگ نشان می‌دهد بسیاری از خانواده‌ها از کافه‌ها به عنوان فضایی برای گفت‌وگوی جمعی، دیدارهای خانوادگی و تقویت روابط استفاده میکنند.

نکته قابل توجه، تأکید زعفری بر تمایز میان کافه‌های مجاز و اماکن غیرمجاز است: «برداشت دستگاه‌های نظارتی این است که این اتفاقات در “کافه‌ها” رخ می‌دهد؛ درحالی‌که من به آنها می‌گویم این فضاها اصلاً کافه نیستند.»

این بحث در حالی ادامه دارد که کافه‌ها به بخشی جدایی‌ناپذیر از اقتصاد شهری و حیات اجتماعی تهران تبدیل شده‌اند و تعادل میان نظارت و آزادی فعالیت‌های اقتصادی-اجتماعی به موضوعی چالش‌برانگیز بدل شده است.